भूजल सर्वेक्षण आणि विकास यंत्रणेचे संकेत स्थळ महाराष्ट्राचे भूजलशास्त्र महाराष्ट्राची ठळक वैशिष्ठ्ये
1. स्थान: रेखांश 750 30′ 00 “ते 800 30′ 00″ अक्षांश 150 40′ 00″ ते 220 00′ 00”
2. क्षेत्रफळ: 3,07,6 9 0 चौ. कि.मी.
3. समुद्र किनारा : 720 कि.मी.
4. लोकसंख्या (2011): शहरी ५.०८ कोटी ग्रामीण ६.१६ कोटी एकूण ११.२४ कोटी
5. भूपृष्ठीय रचना : एचडीपी क्षेत्र (HDP) : 61,538 चौ. कि.मी. एमडीपी क्षेत्र (MDP) : 1,53,845 चौ. कि.मी. यूडीपी क्षेत्र(UDP) / दरी भरण क्षेत्र: 9 2, 307 चौ. कि.मी.
6. पर्जन्यमानः अ) अति पर्जन्यमान २००० मिमी पेक्षा जास्त
ब) अवर्षण प्रवण (DPAP) क्षेत्र 400 ते 700 मिमी
क) आश्वासित पर्जन्यमान 800 ते 1250 मिमी
7. मृदा:
अ)मैदानी आणि मध्य डोंगराळ प्रदेश : चुनखडीयुक्त गडद तपकिरी ते काळी चिकणमाती.
ब) पश्चिम घाट आणि द्वीपकल्पीय पठारः उतारावर तपकीरी ते गडद तपकीरी उथळ कंकरयुक्त
व उंचावर लाल ते तपकीरी लाल रंगाची लॅटेरिटीक माती.
ग) सागरी किनारपट्टी : लाल ते लालसर रंगाची चिकन माती.
8. लागवडीखालील क्षेत्र: 2,25,560 चौ. कि.मी.
9. वनक्षेत्र: 64,078 चौ. कि.मी.
10. सर्व स्रोतांद्वारे तयार झालेली सिंचन क्षमता: 37,197.56 चौ. कि.मी.
अ.क्र. | खोरे | क्षेत्रफळ (चौ. कि.मी.) | पाणलोटांची संख्या |
| 1 | नर्मदा | 1495 | 08 |
| 2 | तापी पूर्व | 32646 | 184 |
| 3 | गोदावरी | 43283 | 189 |
| 4 | कृष्णा | 20237 | 96 |
| 5 | पश्चिम वाहिणी | 21533 | 97 |
| 6 | भीम | 35922 | 161 |
| 7 | वैनगंगा | 27558 | 161 |
| 8 | वर्धा | 21397 | 117 |
| 9 | गोदावरी पूर्णा | 16362 | 101 |
| 10 | पेनगंगा | 22972 | 108 |
| 11 | पूर्णा तापी | 16732 | 98 |
| 12 | मांजरा | 15835 | 78 |
| 13 | सीना | 12234 | 58 |
| 14 | इंद्रावती | 5488 | 31 |
| 15 | प्राणहिता | 3395 | 16 |
पिक पध्दती:
(अ) कोकण: भात, फलोत्पादन आणि भाजीपाला
(ब) पश्चिम महाराष्ट्र: ज्वारी, गहू, ऊस, भुईमूग, कांदा, फलोत्पादन, सूर्यफूल
(क) मध्य महाराष्ट्र: ज्वारी, गहू, कापूस, ऊस, ग्राम, भाजीपाला, सूर्यफूल
(ड) विदर्भ: धान, ज्वारी, गहू, कापूस, संत्र, डाळी, मिरची.
(इ) खानदेश: ज्वारी, डाळी, केळी, गहू, मिरची
अ.क्र. | भूस्तर | क्षेत्रफळ ( चौ. कि.मी.) | टक्केवारी |
1 | Pleistocene and Quaternary Alluvial Sediment | 14,500 | 4.71 |
2 | Deccan Trap lava flows | 2,50,000 | 81.20 |
3 | Gondwana Sedimentary Rock Formation | 4,800 | 1.55 |
4 | Vindhyan and Cuddapah Pre-Cambrain Sediments | 6,200 | 2.00 |
5 | Archeans and Dharwar Metamorphic complexes | 32,200 | 1.048 |